Nhà trưng bày kiên quyết trong việc thay đổi các trung tâm, thị hiếu và tầm nhìn lâu dài của thế giới nghệ thuật cho phòng trưng bày của mình.
Thaddaeus Ropac tại Villa Kast Courtesy Galerie Thaddaeus Ropac, Luân Đôn · Paris · Salzburg · Seoul.
Ảnh: ©wildbild/Herbert Rohrer.
Tại một trong những căn phòng dành riêng cho đầu thập niên 1980, một tác phẩm của Georg Baselitz, người đã rầm rộ tuyên bố là phụ nữ không thể vẽ, được treo cạnh bức tranh của cố họa sĩ người Áo Maria Lassnig, người mà Ropac đã đại diện từ những ngày đầu thành lập phòng trưng bày. Tuy có vẻ nặng tay, nhưng cử chỉ này gói gọn một tính xác thực và khiêm tốn nhất định mà các nghệ sĩ cùng thời dường như đánh giá cao. “Chúng tôi lên tiếng, chúng tôi đấu tranh, chúng tôi nắm giữ vị thế! Giả dụ khi chúng tôi bắt đầu đại diện cho gia sản của Donald Judd, một số họa sĩ của chúng tôi không hài lòng. Tôi đã phải bảo vệ quyết định này. Judd có quan điểm phản đối hội họa quyết liệt, đặc biệt là hội họa tượng hình.”
Câu chuyện về việc Ropac khởi nghiệp với tư cách là một chủ phòng trưng bày, liên quan đến cuộc gặp gỡ mang tính định mệnh với tác phẩm của nghệ sĩ người Đức Joseph Beuys vào năm 1979, đã được kể đi kể lại trong một chuyến tham quan điểm trường đến bảo tàng Vienna. Tuy nhận thấy mình không có đủ những yếu tố cần thiết để trở thành một nghệ sĩ, Ropac vẫn muốn hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật nhưng không biết phải làm sao. Vì vậy, ông chuyển đến sống tại Düsseldorf và nhận một hợp đồng biểu diễn không lương tại phòng làm việc của Beuys.
“1983 | 2023” tại Thaddaeus Ropac, Salzburg.
Ảnh: Ulrich Ghezzi.
“Tôi gia nhập thế giới nghệ thuật tại thời điểm vô cùng hoành tráng vào năm 1982. Documenta 7, và Beuys, một thành viên sáng lập Đảng Xanh của Đức, đang trồng 7.000 cây sồi ở Kassel. Và tại Berlin, cuộc triển lãm mang tính bước ngoặt ‘Zeitgeist’ của Norman Rosenthal lần đầu tiên quy tụ tất cả những tên tuổi quốc tế này lại với nhau,” ông kể lại. Khi quyết định mở phòng trưng bày của riêng mình vào năm sau, Beuys đã kết nối Ropac và Andy Warhol, người đã giới thiệu ông với Jean-Michel Basquiat. Ropac cuối cùng đã hợp tác với cả hai, đưa họ và các nghệ sĩ Mỹ khác đến Salzburg, nơi ông cũng trưng bày Beuys, Baselitz, Anselm Kiefer và VALIE EXPORT, từ đó hình thành một cộng đồng các nhà sưu tập nói tiếng Đức vững mạnh.
Thaddaeus Ropac cùng David Hockney và Sydney Picasso.
Ảnh: ©Angelika Platen.
Nhưng khi danh sách nghệ sĩ của ngày càng mở rộng, rõ ràng là ông cần mở một phòng trưng bày ở một thành phố nghệ thuật lớn, nếu không các nghệ sĩ sẽ trao tác phẩm đẹp nhất của mình cho nơi khác. Salzburg, như ông đã phát hiện ra từ rất sớm, chỉ trở nên sống động vào dịp lễ hội âm nhạc mùa hè. “Tôi đến đây vì một sự hiểu lầm, nhưng nơi này đã trở nên thân thiết trong tim tôi. Tôi không muốn rời Salzburg. Tuy nhiên, tôi nợ Paris một phần lớn thành công của mình.”
Năm 1990, ông mở phòng tranh thứ hai ở quận Marais của thủ đô nước Pháp, trưng bày tác phẩm của một nhóm nghệ sĩ New York bao gồm Jeff Koons và Haim Steinbach. Chỉ một năm sau cuộc triển lãm đột phá “Magiciens de la terre” của Jean-Hubert Martin tại Trung tâm Pompidou, nơi vươn xa ra khỏi thế giới nghệ thuật Châu Âu để giới thiệu các nghệ sĩ đương đại từ khắp Châu Á, Nam Mỹ và các cộng đồng bản địa. Đó là một thái độ tương phản hoàn toàn với triển lãm “Chủ nghĩa Nguyên thủy” năm 1984 của MoMA, và đối với Ropac, nó tượng trưng cho sự tò mò và cởi mở của khán giả Pháp. “Đó là một cuộc triển lãm thay đổi cuộc đời tôi; người Pháp đang tìm kiếm nơi mà những người còn lại chưa nhìn thấy. Họ là những người đầu tiên trình diễn nghệ thuật đương đại Trung Quốc ở châu Âu.”
“1983 | 2023” tại Thaddaeus Ropac, Salzburg.
Ảnh: Ulrich Ghezzi.
Sự hợp tác của Ropac cùng các nghệ sĩ nữ mạnh mẽ có phong cách tiên không nhận về tiếng vang. Buổi triển lãm thứ hai của ông tại thủ đô được dành riêng cho nhà khái niệm người Mỹ vừa chuyển đến Paris, Elaine Sturtevant. Bà cảm thấy Mỹ hiểu sai về mình và cho rằng người Pháp có khả năng tiếp cận trí tuệ rộng hơn đối với các khái niệm của bà xung quanh việc đạo nhái. Mặt khác, tại London, Ropac đã bắt đầu tiếp xúc với những nhân vật quan trọng chẳng kém như Gilbert & George, Tony Cragg, Antony Gormley và Richard Deacon, những người đã trở thành tên tuổi lớn nhất trong thế hệ của họ—nhưng ông lại bỏ lỡ cơ hội cùng YBAs. Mãi đến năm 2017, ông mới mở cơ sở ở London tại Ely House trên phố Dover.
Hiện tại, phòng trưng bày ở London nắm giữ vai trò quan trọng. Tại đó có cả một nhóm do cựu giám đốc Serpentine Julia Peyton-Jones lãnh đạo, chuyên phát triển các đại diện nghệ sĩ mới. Kể từ khi bà đảm nhận vị trí này vào năm 2017, trùng với thời điểm khai trương địa điểm ở London, danh sách của phòng trưng bày đã tăng từ 60 nghệ sĩ và bất động sản lên khoảng 72, thu hút thế hệ trẻ bao gồm Alvaro Barrington, Mandy El-Sayegh và Zadie Xa. “Tôi không còn là người chi phối những quyết định này nữa—và điều đó thật tuyệt.” Ropac kể lại việc nhận được một cuộc điện thoại từ Peyton-Jones thúc giục anh nhanh chóng đến một buổi biểu diễn tốt nghiệp để xem tác phẩm của họa sĩ Rachel Jones. “Phòng trưng bày của chúng tôi không chọn nghệ sĩ từ một buổi triển lãm cấp bằng, nhưng ngay khi tôi nhìn thấy tác phẩm, tôi quả quyết rằng chúng tôi phải hợp tác với cô ấy.”
“1983 | 2023” tại Thaddaeus Ropac, Salzburg.
Ảnh: Ulrich Ghezzi.
Là một phần của thế giới nghệ thuật từ đầu thập niên 1980, Ropac nghiễm nhiên trở thành phòng trưng bày được lựa chọn cho nhiều bất động sản sinh lợi, bao gồm Beuys, Sturtevant, James Rosenquist, Warhol và Robert Rauschenberg, cũng như nhà làm phim thử nghiệm người Đức Harun Farocki. Tuy nhiên, thành công của ông không chỉ ở việc có mặt đúng nơi, đúng thời điểm. Sự tò mò chân chính thúc đẩy Ropac và ông sở hữu khả năng kỳ lạ để nhận ra tiềm năng và cơ hội ở những nơi không ngờ tới. Ông là người theo chủ nghĩa hoàn hảo, tự mô tả mình “bị ám ảnh bởi thế giới nghệ thuật” và thường bị chứng mất ngủ hành hạ, điều mà ông vẫn cố gắng biến thành cơ hội mới. “Tôi sử dụng những khoảnh khắc mất ngủ để đọc và tương tác với những thứ bên ngoài thế giới nghệ thuật; chúng mở ra những thế giới khác cho tôi nên đôi khi tôi lại thấy biết ơn.”
Ropac đã phát triển ý thức mạnh mẽ về thời điểm và địa điểm tạo ra tác phẩm nghệ thuật tốt cũng như lý do tại sao. Nhưng ông luôn khôn ngoan, tránh tổ chức các buổi biểu diễn nhóm làm nổi bật nghệ thuật từ những nơi nhất định, thay vào đó chọn cách tương tác sâu hơn với các nghệ sĩ đơn lẻ. “Đó là cảm giác con tim mách bảo, một thứ cảm giác cuồn cuộn trong lòng bạn,” ông giải thích. Đó là trường hợp khi ông bắt đầu làm việc với họa sĩ người Romania Adrian Ghenie. “Sự hợp tác bắt đầu từ mối quan tâm sâu sắc của tôi đối với Trung Âu và tác phẩm của anh ấy thực sự nổi bật.” Và vào năm 2021, khi thế giới đang quay cuồng vì đại dịch COVID-19, Ropac đã mở một phòng trưng bày ở Seoul. Phòng trưng bày đã mở rộng gấp đôi quy mô trong năm nay. “Hàn Quốc sở hữu một trong những nền nghệ thuật phức tạp nhất mà bạn có thể tưởng tượng. Nền nghệ thuật này cực kỳ sáng tạo và đang vận hành quanh thế hệ trẻ.”
Thaddaeus Ropac và Alex Katz.
Courtesy Galerie Thaddaeus Ropac, London · Paris · Salzburg · Seoul.
Với độ hiểu biết của ông về thị trường nghệ thuật cùng những biến chuyển so với khi ông mới khởi nghiệp cách đây 40 năm, liệu giờ đây ông có thực hiện được bước nhảy vọt không? “Ngay lập tức!” Anh ấy nói không do dự. “Tôi nghĩ bây giờ, sau Covid, là thời điểm tốt nhất để mở một phòng trưng bày. Đó là lúc các nghệ sĩ quay trở lại phòng làm việc và suy ngẫm. Tôi nghĩ trong tương lai, chúng ta sẽ nhìn lại năm 2020 là một trong những năm phát triển mạnh mẽ nhất về mặt sản xuất nghệ thuật. Bất kỳ phòng trưng bày nào bắt đầu hoạt động hiện nay đều đã có được thành quả của một trong những thay đổi sáng tạo nhất trong thế giới nghệ thuật. Tôi ước mình là một chủ phòng trưng bày trẻ khai trương vào năm 2023.”
Theo Hili Perlson, 14 tháng 8 năm, 2023, Artnet. Dịch bài: Kim Uyên
